BẤT ỔN Ở TRUNG ĐÔNG KHI NÀO MỚI ĐI VÀO GIAI ĐOẠN “KIỀM CHẾ”?

Có đôi khi mảnh đất màu mỡ Trung Đông với vị trí là nơi giao thoa của 3 châu lục Âu, Phi và Á cùng với những mỏ dầu với trữ lượng là chưa khám phá hết thì vừa tạo ra sự giàu có những cũng không kém phần hủy diệt.

Đế chế Ottoman hùng mạnh khi xưa do người Hồi Giáo xây dựng đã bị thất bại trong chiến tranh thế giới thứ nhất, đây được coi là sự sỉ nhục của người Arap và người Hồi giáo, sự căm phẫn này càng được gieo trồng khi thực dân Châu Âu đã dựng lên các quốc gia với những đường biên giới thiếu logic, bởi phần lớn đều là các đường thẳng không có cơ sở lịch sử, nhưng mục đích của nó đã đạt đượclà cô lập các gia tộc lâu đời từ Đế chế Ottoman và phân chia sắc tộc, giáo phái nhưng quan trọng hơn là vẽ lại “bản đồ tài nguyên” ở khu vực Arap này.

Vào lúc mà sự phẫn nộ của người Arap và người Hồi giáo được trỗi dậy để muốn nắm quyền lãnh đạo từ những kẻ cai trị độc tài, tham nhũng và dốt nát thì niềm tin vào đạo Hồi một lần nữa được truyền trong dân chúng rằng đây sẽ là liều thuốc để chống lại chính quyền địa phương là các cường quốc phương Tây. Và những vùng đất lịch sử về Hồi Giáo như Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập đã trở thành nơi mà nhóm phần tử cực đoan của người Hồi giáo tách ra tạo thành những nhóm “thánh chiến”. Cũng có thể vì lẽ này mà những khu vực này, chính phủ quốc gia nhận được nhiều sự thù địch từ các nhóm người muốn làm sống lại những ánh hào quang khi xưa, nhưng các nhóm này là không thống nhất trong mục tiêu khôi phục ngoài việc chung nhau khẩu hiệu “vùng đất của người đạo Hồi.

Các nhóm, tổ chức của những phần tử cực đoan được thành lập với những hành động khủng bố trên diện rộng từ Al-Qaeda đến IS hiện nay, sẽ khó để dùng biện pháp quân sự để tiêu diệt tận gốc, bởi nguyên nhân cuộc chiến mà IS chỉ là một trong số các tổ chức khủng bố hiện nay ở khu vực Arap mang trong nó, sâu xa là sự tiếc nuối lịch sử và những xúc phạm về tôn giáo từ các cường quốc. Các biện pháp quân sự được sử dụng để đàn áp phong trào Mùa xuân Arap dường như không mang lại hiệu quả là tạo sự ổn định ở các quốc gia mà nó đi qua. Vấn là cuộc chiến không hồi kết giữa Palestine-Israel, chế độ của ông Assad (Syria) luôn trong tình trạng đòi lật đổ, chiến sự tại Pakistan, Iraq, Afghanistan vẫn là điểm nóng…Một trung Đông đang hỗn loạn và bạo loạn chính trị, xung đột liên tiếp đã khiến cho người dân tuyệt vọng phải rời bỏ cố hương tìm nơi an toàn, nhưng đâu sẽ là điểm dừng chân cho hàng trăm nghìn con người?

Nỗ lực trước mắt cần đạt được là các nhà nước trong khu vực trung Đông phải hợp pháp và có chủ quyền để chống lại những can thiệp tiêu cực trong hòa giải các mâu thuẫn. Và trong mỗi quốc gia cần đảm bảo tính dân chủ hơn, tạo điều kiện cho người dân tham gia từ cấp chính quyền địa phương, giảm đói nghèo và chống nạn phân biệt, bảo vệ các nhóm yếu thế như người dân tộc thiểu số, phụ nữ và trẻ em…Cùng với đó là nỗ lực tích cực từ cộng đồng quốc tế trong hòa bình giải quyết các mâu thuẫn và khi cần sự can thiệp của Liên hiệp quốc phải là chính đáng và hiệu quả. Nếu không, trung Đông sẽ đứng trước một tương lai bị tàn phá, không biết khi nào mới khôi phục lại sự hưng thịnh vốn có./.

*Cua Đồng*